Bệnh tay chân miệng ở trẻ: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Theo số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới – WHO, Việt Nam có khoảng 50.000 – 100.000 ca bệnh tay chân miệng ở trẻ được báo cáo mỗi năm. Vậy bệnh tay chân miệng ở trẻ là gì mà lại phổ biến đến vậy? Nguyên nhân do đâu? Hãy cùng MarryBaby tìm hiểu trong bài viết này nhé.

Bệnh tay chân miệng ở trẻ em là gì?

Bệnh tay chân miệng (Hand – Foot – Mouth Disease) là một bệnh nhiễm trùng do vi-rút đường ruột gây ra, có khả năng lây nhiễm và thường xảy ra ở trẻ em. Các triệu chứng thường gặp của bệnh bao gồm sốt, lở loét trong miệng và phát ban ở lòng bàn tay và lòng bàn chân.

Các vi-rút gây bệnh tay chân miệng ở trẻ có khả năng lây từ người này sang người khác qua việc tiếp xúc dịch tiết mũi họng, nước bọt, chất dịch từ các bọng nước hoặc phân của người bệnh.

Nguyên nhân bệnh tay chân miệng ở trẻ em

Bệnh tay chân miệng ở trẻ thường gây ra bởi nhóm vi-rút đường ruột, điển hình là 2 nhóm coxsackievirus A16 (nhóm A16) và enterovirus 71 (EV71). Trong đó, thường gặp nhất là Coxsackievirus (CV) A10, A14, -A16 và Enterovirus (HEV) 71.

• Coxsackievirus A16 – Nó gây ra các biểu hiện nhẹ, ít biến chứng và thường tự khỏi sau vài ngày.
• Trong khi đó, enterovirus 71 lại gây bệnh nặng hơn, biến chứng nguy hiểm hơn và thậm chí có thể gây tử vong cho trẻ.

Dấu hiệu nhận biết trẻ đã mắc bệnh tay chân miệng

Các triệu chứng sớm nhất của bệnh tay chân miệng ở trẻ thường giống như cảm lạnh. Bé có thể thấy mệt mỏi, sốt nhẹ (38 – 38,5 độ C), đau họng, đau đầu, sổ mũi trong vài ngày.

Sau 1 hoặc 2 ngày, bé sẽ tiếp tục có các triệu chứng sau:

Tuy nhiên, có một số trường hợp lại không có triệu chứng rõ ràng như trên. Bé chỉ có loét miệng, hoặc phát ban không rõ thành hình bóng nước, mà chỉ là dạng chấm hoặc hồng ban. Điều này khiến bố mẹ dễ nhầm lẫn với các bệnh khác và chỉ phát hiện khi bệnh đã biến chứng quá nặng.

Bệnh tay chân miệng có nguy hiểm không?

Bệnh tay chân miệng ở trẻ em thường tự khỏi sau 7 đến 10 ngày, đồng thời không đe dọa tới sức khỏe. Mặc dù rất hiếm, bệnh này cũng có thể gây ra những biến chứng rất nguy hiểm. Bởi vi-rút enterovirus 71 có nguy cơ dẫn đến nhiều biểu hiện nghiêm trọng hơn. Ngoài ra, bố mẹ lưu ý rằng bệnh tay chân miệng ở trẻ em có khả năng tái đi tái lại nhiều lần.

Bệnh tay chân miệng ở trẻ có lây không?

Bệnh tay chân miệng là bệnh rất dễ lây lan. Trẻ em có thể mắc bệnh khi tiếp xúc với chất dịch từ mụn nước, dịch nhầy, nước tiểu hoặc phân của người bệnh, hoặc khi tiếp xúc với bề mặt bị nhiễm vi-rút từ người bệnh qua ho, hắt hơi, hoặc vỡ mụn nước.

Cách điều trị và chăm sóc khi trẻ bị bệnh tay chân miệng

Bệnh tay chân miệng ở trẻ em thông thường sẽ tự động khỏi sau khoảng 7-10 ngày, vì thế cũng không có phương pháp đặc trị.

Nếu không có cách đặc trị, vậy nên chăm sóc thế nào để trẻ em bị tay chân miệng khỏi bệnh? Bố mẹ nên áp dụng các cách chăm sóc sau đây để giúp bé giảm các triệu chứng của bệnh, đồng thời hỗ trợ hồi phục tốt hơn.

Cách ly và cho trẻ nghỉ học

Bố mẹ cần cách ly và chăm sóc bé tại nhà trong 10 ngày đầu tiên sau khi phát bệnh. Việc này giúp bé tránh lây nhiễm cho các bạn khác.

Đảm bảo trẻ uống đủ nước

Bệnh tay chân miệng ở trẻ thường gây ra tình trạng đau khi nuốt do các vết loét trong miệng, khiến trẻ lười uống nước. Đồng thời, các triệu chứng như sốt, tiêu chảy và nôn ói cũng góp phần khiến bé bị mất nước nghiêm trọng.

Tình trạng này kéo dài có thể khiến trẻ đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, bố mẹ nên cho trẻ uống nhiều nước để làm dịu miệng, bổ sung nước. Đặc biệt, bé phải tránh đồ uống có tính axit như nước cam, nước chanh…

Uống thuốc hạ sốt

Nếu cơn đau trở nên quá mức, bố mẹ nên hỏi ý kiến bác sĩ để cho bé uống thuốc giảm đau. Thông thường bác sĩ sẽ kê thuốc hạ sốt và giảm đau như paracetamol và ibuprofen. Bố mẹ tuyệt đối không tự ý cho bé sử dụng thuốc giảm đau aspirin.

Súc miệng nước muối sinh lý và vệ sinh cơ thể

Vệ sinh miệng và cơ thể thường xuyên là điều tất yếu để tránh bé bị bội nhiễm. Bố mẹ nên vệ sinh cho bé bằng dung dịch sát khuẩn như nước muối sinh lý. Thêm vào đó, bé không cần phải kiêng nước hay kiêng tắm trong giai đoạn phát bệnh.

Sát khuẩn các dụng cụ cá nhân

Quần áo, tã lót hay vật dụng của trẻ đều cần được ngâm dung dịch sát khuẩn hoặc luộc qua nước sôi. Ngoài chăm sóc vệ sinh, bố mẹ cũng nên xịt khử khuẩn nhà cửa, vệ sinh đồ vật, bàn ghế, vật dụng trong nhà thật kỹ để đề phòng bệnh lan rộng.

Có chế độ dinh dưỡng lành mạnh

Một cơ thể có đủ dưỡng chất sẽ giúp bé đối phó tốt hơn trước bệnh tật. Vì thế bố mẹ nên cho trẻ ăn đa dạng chất dinh dưỡng; thực phẩm tốt cho hệ miễn dịch như rau củ quả, sữa chua, súp, cháo gà,…

Trong quá trình ăn uống, bé có thể cảm thấy đau đớn do loét miệng. Bố mẹ hãy thử những mẹo sau để giảm đau, giúp trẻ ăn uống dễ dàng hơn nhé:

• Uống nước ấm.
• Uống nước lạnh.
• Ăn kem, kem đá hoặc đá bào.
• Ăn thức ăn mềm, không cần nhai nhiều.
• Tránh các loại thực phẩm và đồ uống có tính axit như trái cây họ cam quýt, nước ép trái cây và nước ngọt có ga.

Khi nào nên đưa trẻ đi bệnh viện?

Trong đa số trường hợp, bệnh tay chân miệng không gây ra vấn đề gì nghiêm trọng cho sức khỏe, tuy nhiên không ngoại trừ khả năng bé đã phát triển thành các biến chứng nghiêm trọng. Vì thế, bố mẹ nên đưa con đến bệnh viện nếu có triệu chứng:

• Sốt cao trên 39 độ C.
• Có vẻ lờ đờ, buồn ngủ.
• Bị co giật, lú lẫn, có vấn đề về ý thức.
• Bị mất nước và đi tiểu ít hơn bình thường.
• Da trở nên rất đau, đỏ, sưng và nóng, hoặc có dịch mủ chảy ra.
• Các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn, hoặc không cải thiện sau 7 – 10 ngày.

Phòng ngừa tay chân miệng ở trẻ

Nếu bé chưa từng bị tay chân miệng, bố mẹ hãy giữ an toàn cho bé bằng cách áp dụng các phương pháp sau:

• Rửa tay thường xuyên: Bé nên rửa tay bằng xà phòng trong ít nhất 20 giây. Nếu không có xà phòng và nước, bé hãy sử dụng chất khử trùng tay có cồn.
• Giữ gìn vệ sinh sạch sẽ: Bố mẹ nên nhắc bé thường xuyên vệ sinh đồ dùng, đồ chơi và môi trường sống để giảm nguy cơ nhiễm khuẩn.
• Tránh chạm vào mắt, mũi và miệng: Vì bé sẽ dễ bị nhiễm bệnh nếu từng chạm vào nơi có vi-rút rồi sau đó chạm vào mắt, mũi hoặc miệng của mình.
• Hạn chế tiếp xúc gần với người bệnh: Vì tay chân miệng là bệnh dễ lây nhiễm, bố mẹ hãy nhắc bé giữ khoảng cách với người bệnh để đảm bảo sức khỏe cho mình.

Câu hỏi thường gặp

Bệnh tay chân miệng ở trẻ khi nào hết?

Đa số các trường hợp bệnh tay chân miệng ở trẻ em khỏi bệnh sau khoảng 7-10 ngày chăm sóc và điều trị đúng cách. Nếu sau khoảng thời gian này mà bé vẫn chưa hết các triệu chứng, hoặc triệu chứng còn trầm trọng hơn, bố mẹ nên đưa bé đến bệnh viện càng sớm càng tốt.

Trẻ bị tay chân miệng nhưng không sốt thì làm sao?

Trẻ em vẫn có thể mắc bệnh tay chân miệng kể cả khi không sốt. Tuy nhiên, hiếm có trường hợp bé đã có các triệu chứng điển hình của bệnh tay chân miệng như phát ban, lở miệng…mà lại không sốt. Vì thế để loại trừ khả năng bé đang có những dấu hiệu sớm của những biến chứng nghiêm trọng khác, bố mẹ nên đưa bé đi khám để được bác sĩ chẩn đoán chính xác.

Kết luận

Như vậy bài viết trên đã cung cấp các thông tin cơ bản và cần thiết về bệnh tay chân miệng ở trẻ em. Hy vọng các bậc cha mẹ, cũng như các bé sẽ luôn giữ bản thân được an toàn trước các nguy cơ nhiễm bệnh nhé.

Nếu trẻ có bất kỳ triệu chứng bất thường nào, hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.