Cách cai sữa cho bé khoa học, an toàn và hiệu quả

Mẹ có thể áp dụng cách cai sữa cho bé ở giai đoạn bé đã sẵn sàng ăn dặm. Việc cai sữa sẽ giúp bé thích nghi dần với việc không có mẹ thường xuyên ở bên cạnh; bé có thể tập trung hơn vào việc ăn đa dạng các thức ăn khác ngoài sữa mẹ và tránh nguy cơ sâu răng.

1. Khi nào mẹ nên cai sữa cho bé?

1.1 Bé cần bú mẹ tối thiểu bao nhiêu tháng?

Theo các khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), và Quỹ Nhi đồng Liên hợp Quốc (UNICEF), mẹ cần nuôi con bằng sữa mẹ ít nhất trong 6 tháng đầu đời. Sau 6 tháng, mẹ có thể cho bé ăn dặm hoặc bú thêm sữa công thức để con nhận đủ những dưỡng chất thiết yếu.

1.2 Thời điểm vàng nên cai sữa cho bé

Từ thời điểm 6 tháng tuổi trở đi, mẹ có thể học cách cai sữa cho bé từ từ; điều này sẽ không gây hại gì; vì bé đã có thể đảm bảo dinh dưỡng từ những thực phẩm khác ngoài sữa mẹ.

Ngoài ra, mẹ có thể quan sát những dấu hiệu bé sẵn sàng ăn dặm; để biết thời điểm vàng con có thể ngừng tu sữa mẹ:

• Có thể tự ngồi mà không cần sự hỗ trợ của cha mẹ. Đồng thời, bé giữ vững được đầu của mình, không lắc lư.
• Phối hợp mắt, tay và miệng tốt để bé có thể nhìn thấy đồ ăn, cầm chúng lên và bỏ vào miệng một cách dễ dàng.
• Bé bắt đầu nuốt thay vì nhổ hoặc nhè đồ ăn ra ngoài.

>> Mẹ xem thêm: 6 dấu hiệu bé sẵn sàng ăn dặm

2. Cách cai sữa cho bé đơn giản và khoa học

Khi bé đã bước vào 6 tháng tuổi, mẹ có thể tiến hành cai sữa cho con. Với hướng dẫn sau đây, mẹ sẽ có cách cai sữa cho bé hiệu quả; và đem lại sự thoải mái cho cả mẹ và bé.

2.1 Bỏ cữ bú hoặc rút ngắn thời gian cho bú

Mẹ chỉ cho bé bú sữa khi bé muốn là bước đầu tiên trong cách cai sữa cho bé. Nếu mẹ đang duy trì việc cho con bú mỗi ngày theo thời gian biểu; hãy thay đổi thời gian biểu cho bé bú. Mẹ sẽ không cho bé bú sữa nếu như bé không muốn. Đây là một trong những cách cai sữa cho bé tự nhiên nhất.

Hơn nữa, để cai sữa cho bé đúng cách, mẹ không nên đột ngột dừng hẳn mà cần lên kế hoạch cho bé bú bỏ cữ hoặc rút ngắn thời gian cho bú.

Hãy giảm từ từ tần suất bú sữa bằng việc:

• Chỉ cho con bú ở vài nơi nhất định trong nhà như phòng ngủ.
• Hạn chế số lần cho con bú. Không cho bé bú ở nơi công cộng.
• Mỗi lần không cho bé bú, mẹ nên dành sự chú ý cho bé suốt 15 phút liên tục.
• Canh thời gian cho bé bú bằng cách đếm đến 10; hoặc cho bé bú trong thời gian mẹ hát một bài hát.
• Giảm số lần cho bú lại; những lần cho bé bú trước khi đi ngủ, trước khi thức dậy; trước khi ngủ trưa sẽ được cắt giảm dần dần.
• Một cách cai sữa cho bé mà mẹ có thể áp dụng đối với những bé từ 1-3 tuổi; đó là không cho bé bú vào giấc ngủ trưa; như vậy có thể khiến bé không có nhu cầu đòi bú trước giấc ngủ nữa.
• Nếu bình thường, khoảng cách mỗi lần bú của bé là khoảng 3 tiếng thì ở tháng thứ 9 của bé, mẹ nên kéo dài thời gian giữa mỗi lần bú cách nhau khoảng 4 – 5 tiếng; và kết hợp rút ngắn thời gian cho bé bú.

2.2 Tăng cường bữa ăn dặm cho bé

Theo đó, mẹ có thể thực hiện 2 cách như sau:

Chế biến và tăng thêm bữa ngon cho con: Bên cạnh việc áp dụng các mẹo cai sữa cho bé ở trên; mẹ có thể tìm hiểu để chế biến thêm nhiều món ngon và bổ dưỡng từ bắp, vịt, óc heo, khoai tây,… cho con. Đồng thời tăng thêm bữa phụ để con không còn cảm giác đói, từ đó có thể giảm tần suất việc đòi bú mẹ nhé.

(*) Giảm dần vai trò của sữa mẹ trong chế độ dinh dưỡng của bé là một cách cai sữa cho bé rất hiệu quả đấy nhé!

Để bé tận hưởng thức ăn ngon trước khi bú: Cho bé ăn những bữa ăn thật ngon lành trước khi bé đòi bú. Đồng thời, mẹ cũng cần đảm bảo đã chuẩn bị thức ăn và đồ uống sẵn; như vậy bé sẽ không bị vừa chờ thức ăn vừa không được bú mẹ.

Gợi ý mẹ cách cai sữa cho bé bằng món cháo ăn dặm: Cháo bắp, cháo vịt, cháo ếch, và cháo cá diêu hồng.

2.3 Tập quen với việc không ti mẹ

Áp dụng “chiến thuật” một cách đơn lẻ không phải là cách cai sữa cho bé hiệu quả. Mẹ cần phải linh hoạt và phối hợp rất nhiều ý tưởng như:

• Cho bé giúp mẹ làm việc nhà, điều này sẽ giúp bé cảm thấy mình có ích hơn.
• Cho bé chơi những trò vận động, sáng tạo, giao lưu với mọi người: đọc sách, tham gia các ngày hội vui chơi, các hoạt động thể chất, các hoạt động nghệ thuật, chơi đồ hàng…
• Tránh cho bé ở nhà nhiều vì sẽ làm bé cảm thấy sợ hãi khi ra thế giới bên ngoài. Điều này sẽ khiến bé cần được an ủi bằng cách bú mẹ. Vì thế, bạn có thể ra ngoài để thay đổi không khí nếu bé sẵn sàng.
• Tìm những cách khác để âu yếm con: ôm bé, xoa bóp cho bé, nắm tay, xoa lưng, vẽ lên lưng bé, chơi các trò chơi vui nhộn như: chơi máy bay, cù lét, nhào lộn, đặt bé ngồi vào lòng mẹ; lưng dựa vào ngực trong khi mẹ đang đọc sách là những mẹo cai sữa cho bé.
• Đứng mỗi khi ở gần bé nhiều nhất có thể: Khi mẹ đứng đủ lâu, đây là cách bé sẽ tránh đòi bú. Và đây cũng là cách sai sữa cho bé được khá nhiều mẹ áp dụng.

2.4 Sử dụng ti giả để cai sữa cho bé đúng cách

Đôi khi, bé đòi bú mẹ vì thích ngậm ti mẹ; chứ không phải do đói bụng hoặc cần sữa. Do đó, mẹ có thể sử dụng ti giả để đánh lừa cảm giác thèm ti của bé cưng.

Một Nghiên cứu đăng tải trên PubMed năm 1997 kết luận rằng: Núm vú giả có thể là một cách cai sữa hiệu quả cho bé; nhưng thường có tác dụng tốt với các mẹ gặp khó khăn trong việc cho con bú; và ít ảnh hưởng đến những bé có mẹ giỏi cho bú.

2.5 Cách cai sữa cho bé: Tránh để cho bé quá mệt mỏi

Bé thường đòi ti mẹ khi buồn ngủ và mệt mỏi, vì vậy, xen giữa những giờ hoạt động. Mẹ nhớ cho bé ngủ một giấc ngắn hay đi ngủ trước khi con quá mệt mỏi nhé.

2.6 Trì hoãn việc cho bé bú lại

Mẹ chỉ đơn giản thực hiện cách cai sữa cho bé bằng câu nói: “Ừ, để sau nha con”. Nhưng mẹ cũng cần lưu ý là chỉ từ chối khi bé không bị đói bụng. Trường hợp bé bị đói, mẹ hãy chuẩn bị thức ăn dặm cho cục cưng ngay nhé.

2.7 Cách cai sữa cho bé bằng sự giúp đỡ từ bố

Bố có thể để ý đến bé nhiều hơn vào ban ngày, hoặc chăm bé hoàn toàn vào ban đêm; bố cũng có thể là người cho bé đi ngủ. Điều này sẽ giúp bé chóng quên thói quen bú mẹ trước khi đi ngủ. Đây là một cách cai sữa cho bé rất dễ áp dụng và gây ít áp lực cho mẹ.

Ngoài ra, mẹ cũng có thể lên kế hoạch, thảo luận về kế hoạch cai sữa với ông xã:

• Nên chọn trước một ngày cụ thể để bắt đầu cai sữa, ngày đó phải phụ thuộc vào tuổi của bé.
• Mẹ có thể với chồng ngừng việc cho con bú vào đầu tuần sau hay đặt câu hỏi “Khi nào thì em nên ngừng cho con bú?”.
• Lên kế hoạch tổ chức một bữa tiệc hoặc đi chơi ở một nơi đặc biệt để mừng quá trình cai sữa khó khăn đã thành công.
• Tìm thứ gì đó để kỷ niệm cho sự kiện này cho mẹ và cả bé nữa.

2.8 Thay đổi thói quen sinh hoạt

Vào buổi sáng, mẹ nên ngủ dậy sớm hơn bé, cất chiếc ghế mẹ vẫn thường ngồi cho bé bú đi, nghỉ phép để đi chơi hoặc mời bạn bè tới chơi. Lịch trình bận rộn sẽ khiến bé quên mất việc bú mẹ.

Tạm xa con một thời gian cũng là cách cai sữa cho bé. Nếu mẹ đã quyết tâm cai sữa cho bé thì tuyệt đối không được lung lay tinh thần khi phải xa con nhé. Mẹ có thể gửi con về ông bà nội/ngoại vài tuần; để con quen dần với việc thiếu hơi mẹ và quên việc đòi ti.

2.9 Nói với bé rằng bầu ngực của mẹ không còn tiết sữa nữa

Mẹ có thể dùng ngôn ngữ của trẻ con để nói về sự thay đổi của bầu sữa mẹ “ngực đang nghỉ hưu mất rồi, sữa sẽ không còn được sản xuất nữa”. Rồi sau đó, mẹ giải thích để bé có thể lấy dưỡng chất từ món ăn dặm ngon, nhiều dưỡng chất nhé.

2.10 Hóa trang bầu ngực

Mẹ có thể hóa trang bầu ngực trở nên khác thường, xấu xí để bé nhìn vào không muốn đòi ti nữa. Nhiều mẹ đã áp dụng cách cai sữa đêm cho trẻ này rất thành công. Mẹ có thể sử dụng những cách sau đây để hóa trang cho bầu ngực của mình:

• Tóc: Mẹ lấy 1-2 sợi tóc, buộc vào đầu vú.
• Tô son vào bầu vú mẹ là một cách bỏ bú cho bé.
• Dùng mặt nạ đắp vào bầu ngực.
• Dùng băng dính đen bịt kín núm vú.

Mẹ nên nhớ, đối với cách cai sữa cho bé này; sau khi hóa trang, mẹ có thể giải thích một cách ngộ nghĩnh cho bé hiểu và không ti nữa; tránh việc dọa làm bé sợ, ảnh hưởng đến tâm lý của con nhé.

2.11 Bôi chất đắng/cay ở bầu ngực của mẹ

Nhiều mẹ chia sẻ chỉ cần một thao tác nhỏ là thoa dầu gió vào đầu ti và quanh bầu vú cũng có thể khiến con bỏ bú dễ dàng. Vì khi lại gần đầu vú, con ngửi thấy hơi cay là ngoảnh ngay mặt đi. Cũng có nhiều mẹ thoa nước mướp đắng, rau đắng vào đầu vú cho con bú rất hiệu quả.

2.12 Cách cai sữa cho bé bằng tỏi

Mẹ ăn nhiều tỏi không những hơi thở, cơ thể bị ám mùi mà sữa mẹ cũng tiết ra mùi tỏi gây khó chịu cho bé. Vì thế, mẹ có thể ăn tỏi ngâm hoặc tỏi sống trong một vài ngày để cai sữa cho bé nhé.

2.13 Cách cai sữa cho bé bằng thức uống thảo dược

Việc ngừng cho con bú khiến nhiều mẹ bị cương sữa trong vài ngày đầu, thậm chí có mẹ kéo dài cả tuần. Mẹ bị cương sữa có thể kèm sốt cao, vì vậy khi cai sữa, mẹ nên vắt sữa để tích trữ trong tủ lạnh. Ngoài ra, mẹ có thể áp dụng thêm các cách sau:

Dùng thảo dược giảm sữa như hoa lài, lá bạc hà cay, lá ngải đắng, ngò tây. Hoặc đun nước lá dâu tằm hoặc lá lốt để uống cũng giúp giảm khả năng tiết sữa, bé ti nhưng sữa ít và cạn dần tự khắc bé cũng không đòi ti nữa.

Khi bị căng tức bầu vú, dùng khăn bông thấm nước nóng chườm bầu vú. Hoặc dùng một chiếc cốc hoặc lọ có miệng rộng làm nóng và nhiều hơi để úp vào bầu ngực. Hơi nóng sẽ làm sữa mẹ chảy ra và giảm đau nhanh chóng.

3. Những lưu ý quan trọng trong cách cai sữa cho bé

• Mẹ cũng không nên cai sữa cho bé trong thời kỳ nắng nóng, thời tiết thay đổi hay chuyển mùa.
• Mẹ không nên cai sữa khi bé bị ốm vì bé sẽ khó thích nghi với thay đổi mới, biếng ăn và dẫn đến còi xương.
• Không nên thực hiện cách sai sữa cho bé khi con đang có vấn đề về sức khỏe, bị nhiễm khuẩn, hay bị suy dinh dưỡng.
• Khi mẹ cai sữa cũng cần quan tâm đặc biệt tới chế độ dinh dưỡng để bổ sung đầy đủ dưỡng chất cần thiết cho bé thay thế nguồn sữa mẹ.
• Nếu người mẹ còn sữa tốt thì nên vắt sữa dự trữ trong tủ lạnh là biện pháp hiệu quả để bổ sung dinh dưỡng cho trẻ và đảm bảo hạn chế việc bé đòi bú trực tiếp.
• Cuối cùng, các mẹ hãy thật kiên trì khi cai sữa cho con nhé.

4. Khi nào không nên áp dụng cách cai sữa cho trẻ sơ sinh?

Trước khi bắt đầu quá trình cai sữa đúng cách cho bé, mẹ hãy xem xét những điều sau để xem đây có phải là thời điểm thích hợp để cai sữa không nhé.

• Dị ứng: Nếu cha mẹ bị dị ứng thì nguy cơ bé bị dị ứng cũng rất cao. Cho con bú mẹ giúp bé giảm nguy cơ mắc các bệnh như eczema, dị ứng sữa bò và thở khò khè. Vì vậy, hãy xem xét các chứng dị ứng trước khi áp dụng những cách cai sữa cho bé.
• Vấn đề sức khỏe: Nếu bé đang bị bệnh, mẹ nên trì hoãn quá trình cai sữa. Thậm chí việc trẻ mọc răng mẹ cũng nên cân nhắc đợi cho đến khi bé thấy tốt hơn.
• Sự thay đổi đột ngột, cần thời gian: Trẻ sơ sinh rất khó thích nghi với nhiều sự thay đổi. Nếu gia đình mẹ đang có nhiều sự thay đổi lớn, thời tiết thay đổi; mẹ nên đợi một thời gian rồi tìm cách cai sữa cho bé.

Cách cai sữa cho bé hoàn toàn không khó và có nhiều mẹo cai sữa khác nhau, quan trọng là mẹ cần kiên trì áp dụng sẽ giúp mẹ có thành quả bất ngờ cũng như giúp bé ngủ ngon giấc vào ban đêm.