Màu phân của trẻ sơ sinh nói lên điều gì? Thông điệp sức khỏe bé muốn gửi gắm

Quan sát màu phân của trẻ sơ sinh nói lên điều gì sẽ giúp mẹ nắm được tình hình sức khỏe của bé cũng như phát hiện một số bệnh trẻ em.

1. Màu phân của trẻ sơ sinh nói lên điều gì? Màu phân bình thường ở bé

Bé bú sữa mẹ thì màu phân thế nào là bình thường?

Sữa non hay còn gọi là sữa đầu, có tác dụng nhuận tràng, giúp đẩy phân su ra khỏi cơ thể của bé. Sau khoảng ba ngày bú sữa, phân của bé sẽ dần thay đổi. Phân sẽ:

• Màu sáng hơn, chuyển từ màu xanh nâu sang màu vàng. Phân vàng này có thể có mùi hơi ngọt.
• Hơi lỏng. Thỉnh thoảng phân có thể lợn cợn hoặc vón cục.

Trong những tuần đầu, bé có thể đại tiện trong khi ăn hoặc sau mỗi lần ăn. Trung bình, bé sẽ đại tiện bốn lần mỗi ngày trong tuần đầu tiên. Tần suất sẽ giảm dần và hệ tiêu hóa của bé sẽ tự thiết lập chu kỳ thích hợp. Sau đó bạn có thể thấy rằng bé sẽ đại tiện vào cùng một thời điểm trong ngày.

Sau một vài tuần đầu tiên, một số trẻ bú mẹ sẽ chỉ đại tiện vài ngày một lần hay một tuần một lần. Đây không phải là một vấn đề miễn là phân của bé mềm và ra dễ dàng.

Màu phân của trẻ sơ sinh nói lên điều gì? Phân em bé sơ sinh bú sữa ngoài thế nào là bình thường?

Nếu bạn cho bé uống sữa công thức, màu phân của bé có thể khác với khi bú sữa mẹ. Bạn có thể nhận thấy phân:

• Nhiều hơn so với phân của bé bú sữa mẹ. Lý do là vì sữa công thức không thể được tiêu hoá hoàn toàn như sữa mẹ.
• Màu vàng nhạt hoặc nâu vàng.
• Nặng mùi, giống phân của người lớn hơn.

Trẻ uống sữa công thức dễ bị táo bón hơn trẻ bú mẹ. Trao đổi với bác sĩ nếu bạn bạn cảm thấy con mình có vấn đề về tiêu hóa.

Màu phân của trẻ sơ sinh nói lên điều gì khi chuyển từ sữa mẹ sang sữa công thức? Bạn có thể nhận thấy phân bé sẫm màu hơn và giống bột hồ hơn bé chuyển từ sữa mẹ sang sữa công thức.

Phân cũng nặng mùi hơn. Nếu bạn đang cho bé chuyển từ sữa mẹ sang sữa công thức thì hãy cố kéo dài thời gian chuyển đổi, tốt nhất là trong nhiều tuần.

Điều này sẽ cho hệ tiêu hoá của bé có thời gian để thích nghi và giúp ngăn ngừa táo bón. Quá trình này cũng làm giảm nguy cơ bị đau, sưng và viêm ngực ở người mẹ. Khi con bạn đã thích nghi với sữa bình, bé có thể sẽ có một chu kỳ đại tiện hoàn toàn mới.

Phân khi trẻ bắt đầu ăn dặm

Ăn dặm sẽ có ảnh hưởng rất lớn đến phân của bé. Nếu bạn cho bé ăn cà rốt nghiền thì nội dung trong tã của bé sẽ có màu cam sáng.

Bạn cũng có thể thấy các thực phẩm giàu chất xơ, chẳng hạn như nho khô hoặc đậu nướng xuất hiện nguyên vẹn trong tã. Điều này sẽ thay đổi cùng với sự phát triển của trẻ và trẻ có thể tiêu hoá chất xơ hiệu quả hơn.

Khi bé làm quen với nhiều loại thức ăn thì phân cũng sẽ đặc hơn, màu phân của trẻ sơ sinh sẫm hơn và bốc mùi hơn.

Màu phân của trẻ sơ sinh nói lên điều gì? Phân của trẻ màu xanh và lỏng

Đây là một dấu hiệu cho thấy bé có thể bị tiêu chảy nếu kèm theo một số tình trạng sau:

• Có hiện tượng trẻ sơ sinh đi phân lỏng (phần nước nhiều hơn bình thường trong mỗi lần đi tiêu)
• Bé đại tiện thường xuyên hơn và số lượng nhiều hơn bình thường
• Phân trẻ sơ sinh có màu xanh phun ra từ hậu môn.

Nếu bạn nuôi con bằng sữa mẹ thì bé ít bị tiêu chảy hơn, vì sữa mẹ phù hợp với hệ tiêu hóa của trẻ hơn, giúp ngăn chặn sự phát triển của các vi khuẩn gây tiêu chảy. Trẻ uống sữa công thức thường dễ bị nhiễm trùng, đó là lý do tại sao việc khử trùng các dụng cụ và rửa tay rất quan trọng.

Nguyên nhân bé bị tiêu chảy có thể là:

• Nhiễm trùng, chẳng hạn như viêm dạ dày – ruột
• Ăn quá nhiều trái cây hoặc uống nhiều nước ép trái cây
• Phản ứng với thuốc
• Nhạy cảm hoặc dị ứng với thức ăn

Nếu bạn cho bé uống sữa công thức, bé có thể phản ứng xấu với loại sữa đang dùng và bị tiêu chảy. Tuy nhiên nên nói chuyện với bác sĩ trước khi chuyển qua loại sữa khác phòng trường hợp có nguyên nhân khác.

Nếu bé đang mọc răng, phân của bé sẽ lỏng hơn bình thường nhưng không gây tiêu chảy. Nếu bé bị tiêu chảy, đừng cho rằng nguyên nhân là do mọc răng vì rất có thể là do nhiễm trùng.

Ở trẻ lớn hơn, tiêu chảy cũng có thể là dấu hiệu của táo bón nặng. Phân mới có thể rò rỉ qua phần phân cứng.

Tiêu chảy thường tự hết trong 24 giờ mà không cần điều trị. Nếu không thì phải đưa bé đi kiểm tra vì bé có nguy cơ bị mất nước. Nếu bé tiêu chảy 6 lần trong 24 giờ, hãy đưa bé đến gặp bác sĩ.

Màu phân của trẻ sơ sinh nói lên điều gì? Phân trẻ có máu

Nhiều trẻ mặt đỏ tía tai và rặn mạnh khi đại tiện đồng thời phân có máu là biểu hiện bé bị táo bón. Trẻ sơ sinh bị táo bón khi có các dấu hiệu như sau:

• Bé gặp khó khăn trong việc đại tiện.
• Phân nhỏ và khô, giống như phân thỏ. Ngoài ra, phân cũng có thể lớn và cứng.
• Bé có vẻ cáu gắt, căng thẳng và khóc khi đại tiện.
• Bụng bé có cảm giác cứng khi sờ vào.
• Phân bé có lẫn những sợi máu. Điều này là do những vết nứt trên da, gọi là vết nứt hậu môn, do phân cứng gây ra.

Trẻ bú mẹ thường ít bị táo bón hơn trẻ uống sữa công thức. Sữa mẹ chứa đủ nước và tất cả các chất dinh dưỡng thích hợp để giữ phân mềm.

Pha quá nhiều sữa bột với lượng nước quá ít có thể dẫn đến táo bón. Vì thế, cần luôn làm theo hướng dẫn trong khi pha sữa và cần đảm bảo đủ lượng nước cần thiết vào bình trước khi đổ sữa bột vào.

Táo bón cũng có thể gây ra bởi:

• Sốt
• Mất nước
• Thay đổi lượng nước uống
• Thay đổi chế độ ăn uống
• Một số loại thuốc

Đôi khi, trẻ bị vết nứt hậu môn nên ngại đau và không dám đi đại tiện, dẫn đến táo bón.

Cần đưa bé đi gặp bác sĩ ngay khi bé bị táo bón, đặc biệt nếu như phân có máu. Bác sĩ sẽ kiểm tra tất cả những nguyên nhân có thể gây ra táo bón.

Bạn có thể sẽ được khuyên nên cho bé uống nhiều nước, ăn thêm chất xơ (nếu bé đã ăn dặm). Nghiền mận khô hoặc mơ cho bé ăn là biện pháp bổ sung chất xơ hiệu quả.

Phân trẻ sơ sinh có mùi chua

Nguyên nhân dẫn tới tình trạng này là do lượng đường có trong sữa hoặc lượng tinh bột có trong thức ăn dặm của trẻ.

Đường không được tiêu hóa hết có thể gây ra kích ứng dạ dày, đường ruột trong khi đó, tinh bột quá nhiều trong khẩu phần ăn dặm có thể ảnh hưởng không tốt đến dạ dày khiến phân nhiều bọt, mùi chua.

Nếu như trẻ đi ngoài khoảng 3 lần trong ngày nhưng vẫn tăng cân đều là hiện tượng bình thường. Mẹ có thể dùng men tiêu hóa để hạn chế tình trạng này và cân bằng chế độ dinh dưỡng của trẻ.

Màu phân của trẻ sơ sinh nói lên điều gì? Phân bé màu xanh lá cây

Nếu bạn cho con bú sữa mẹ thì phân màu xanh có thể là một dấu hiệu cho thấy bé của bạn đã nạp vào quá nhiều lactose (đường tự nhiên trong sữa).

Điều này có thể xảy ra nếu trẻ bú thường xuyên, nhưng không bú được phần sữa sau giàu dinh dưỡng. Đảm bảo rằng bé đã bú xong một bên ngực trước khi chuyển sang ngực bên kia.

Nếu bạn cho con bú sữa bột thì nhãn hiệu mà bạn dùng có thể khiến phân bé biến thành màu xanh đậm. Bạn có thể nên chuyển sang một loại sữa khác xem có tác dụng hay không.

Nếu các triệu chứng kéo dài hơn 24 giờ thì hãy gặp bác sĩ. Nguyên nhân có thể là:

• Nhạy cảm với một loại thức ăn
• Tác dụng phụ của thuốc
• Thói quen, giờ giấc bú sữa của bé
• Vi khuẩn đường ruột

Màu phân của trẻ sơ sinh nói lên điều gì? Phân của bé màu nhạt

Phân rất nhạt có thể là dấu hiệu của bệnh vàng da, một bệnh thường thấy ở trẻ sơ sinh. Bệnh vàng da khiến da và tròng trắng mắt của bé ngả vàng và thường là tự hết trong một vài tuần sau khi ra đời trong trường hợp vàng da sinh lý. Hãy nói cho bác sĩ hoặc hộ sinh biết nếu bé của bạn bị vàng da, cho dù bệnh có vẻ sắp hết.

Cũng cho bác sĩ hoặc hộ sinh biết nếu phân của con bạn đi rất nhạt, hoặc trắng như phấn. Đây có thể là dấu hiệu của các vấn đề về gan, đặc biệt là khi bệnh vàng da kéo dài hai tuần.

Màu phân của trẻ sơ sinh nói lên điều gì? Trẻ sơ sinh đi phân đen

Phân trẻ chuyển từ màu xanh đậm sang màu đen nếu mẹ cho bé uống thêm sắt. Theo các bác sĩ điều này là hoàn toàn bình thường. Chỉ khi mẹ không cho con bổ sung sắt mà phân của bé vẫn có màu đen thì mới cần hỏi ý kiến bác sĩ dinh dưỡng.

Phân của trẻ sơ sinh là yếu tố quan trọng để mẹ biết được tình hình sức khỏe của bé như thế nào. Trong quá trình nuôi dạy con, mẹ nên quan sát và theo dõi cẩn thận khi bé có những biểu hiện không bình thường trong vài ngày liên tiếp nhé!

Nhân Tuyên

Tham vấn y khoa: Bác sĩ Bùi Nguyễn Ngọc Vy

Bác sĩ Bùi Nguyễn Ngọc Vy tốt nghiệp Đại học Y dược Cần Thơ và hiện đang công tác tại khoa Nhi – Sơ sinh, Bệnh viện Phụ sản Cần Thơ.

Sau khi tốt nghiệp, bác sĩ Vy liên tục trao dồi chuyên môn và kinh nghiệm qua các khóa học chuyên ngành Nhi khoa:

• Khóa Hồi sức sơ sinh, tháng 6-2020 tại Bệnh viện Nhi đồng 1.
• Khóa Chẩn đoán và điều trị các bệnh rối loạn chuyển hóa bẩm sinh, tháng 6-2019 tại Bệnh viện Nhi Trung ương.

Ngoài công tác, bác sĩ còn thực hiện các đề tài nghiên cứu:

• Khảo sát đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng trên những trẻ được khám tầm soát bệnh lý võng mạc ở trẻ sinh non tại khoa Nhi – Sơ sinh, Bệnh viện Phụ sản Thành phố Cần Thơ.
• Khảo sát đặc điểm lâm sàng và đặc điểm dinh dưỡng của trẻ sinh dưới 32 tuần hoặc dưới 1.500 gam tại Bệnh viện Phụ sản Thành phố Cần Thơ.

Hiện tại, bác sĩ Bùi Nguyễn Ngọc Vy đang cộng tác cho MarryBaby ở chuyên mục Nuôi dạy con.