Bé 2 tuổi: Sự phát triển và cách chăm sóc bé toàn diện

Bé 2 tuổi là cụm từ chung để chỉ trẻ trong độ tuổi từ 24 đến dưới 36 tháng. Ở tuổi này, vốn từ vựng của con khá phong phú nên bé dễ dàng hơn trong việc diễn đạt suy nghĩ và cảm xúc của bản thân. Các kỹ năng về thể chất cũng dần hoàn thiện giúp trẻ khám phá thế giới xung quanh theo cách thức “mạo hiểm” hơn.

Mặc dù trọng lượng cơ thể và chiều cao ở các bé 2 tuổi có thể chênh nhau một chút nhưng nhìn chung con đạt được các cột mốc quan trọng sau:

Sự phát triển của bé 2 tuổi

1. Các chỉ số chiều cao, cân nặng của bé 2 tuổi

Theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), các chỉ số cân nặng, chiều cao trung bình ở trẻ 24 tháng như sau:

Trong giai đoạn từ 24-36 tháng, trẻ có thể tăng thêm 4kg và cao thêm khoảng 8cm. Tuy nhiên, các chỉ số tăng trưởng này chỉ mang tính tương đối và có thể dao động đôi chút ở các bé, tùy thuộc vào gen, môi trường sống, chế độ nuôi dưỡng…

2. Các mốc phát triển của bé 2 tuổi

Trẻ 2 tuổi biết làm gì? Hãy cùng điểm qua những “thành tựu” của con ở giai đoạn 2-3 tuổi nhé.

2.1 Sự phát triển về mặt thể chất của bé 2 tuổi

Bé 2 tuổi biết phối hợp vận động các nhóm cơ để làm những gì con muốn và “thử thách” khả năng của bản thân.

• Kỹ năng vận động thô: Con có thể chạy nhảy, đá, chụp, ném bóng; lên xuống cầu thang nhờ tay vịn; đi lùi hoặc giữ thăng bằng trên 1 chân. Mẹ cũng sẽ thấy bé vừa đi vừa kéo một món đồ chơi hoặc kiễng chân để lấy thứ gì đó ngoài tầm với. Nhìn chung, bé hoàn toàn đủ khả năng kiểm soát các hoạt động cơ bản của cơ thể.
• Kỹ năng vận động tinh: Các hành động đòi hỏi sự khéo léo như vẽ bằng bút chì, xoay vặn nắp chai, cầm thìa, xếp khối, đóng mở ngăn kéo… đã được con thực hiện thành thạo hơn.

2.2 Sự phát triển về mặt kỹ năng xã hội

Bé 2 tuổi bắt đầu thể hiện sự quan tâm đến người khác; đặc biệt là bạn bè đồng trang lứa. Con hào hứng với các trò chơi tập thể, không còn thích chơi một mình như trước.

Con thích bắt chước các hành vi của người lớn và chịu ảnh hưởng nhiều bởi cách cư xử của bố mẹ, người chăm sóc trực tiếp.

Mặt khác, con có thể tự vệ sinh cá nhân như đánh răng, rửa mặt, rửa tay, biết ngồi bô khi có nhu cầu. Con biết cởi và mặc quần áo nhưng chưa biết cài khuy áo.

2.3 Bé 2 tuổi biết làm gì với sự phát triển cảm xúc?

Bé đã ý thức được mình là một “cá thể” độc lập. Vì vậy con trở nên cứng đầu, thậm chí ăn vạ nhằm kiểm tra ranh giới xem mình có thể làm gì và không thể làm gì. Đây là sự phát triển hoàn toàn bình thường ở trẻ và là một trong những nguyên nhân dẫn đến khủng hoảng tuổi lên 2.

Mẹ có thể tham khảo cách xử trí khi trẻ ăn vạ tại đây.

Sự phát triển ấn tượng ở bé 2 tuổi là con biết gọi tên cảm xúc của bản thân. Vì vậy, mẹ hãy vỗ về con và hỏi lý do khi bé nói “Mẹ ơi, con buồn” nhé. Ngoài ra, bé 2 tuổi đã phát triển sở thích cá nhân và điều đó thể hiện qua những chọn lựa về món ăn, trang phục của bé.

>> Mẹ có thể tham khảo: Tâm lý trẻ 2 tuổi và điều mẹ cần biết để nuôi dạy con tốt nhất

2.4 Sự phát triển nhận thức và ngôn ngữ

Trẻ 2 tuổi có vốn từ khoảng 200-400 từ. Bé có thể nói được những câu ngắn tuy trật tự câu còn lộn xộn và hiểu được nhiều hơn những gì người khác nói.

Bé 2 tuổi biết phân loại đồ vật theo màu sắc và hình dạng, phân biệt con vật theo loài (chẳng hạn chim sẻ thuộc loài chim). Tuy nhiên, mỗi trẻ sẽ phát triển theo tốc độ không như nhau. Đừng quá lo lắng nếu em bé của mẹ biết làm ít hơn những gì kể trên.

3. Các vấn đề thường gặp ở bé 2 tuổi

Làm sao biết bé 2 tuổi chậm nói?

Không phải tất cả các bé ở tuổi này đều bắt đầu giao tiếp rõ ràng nhưng bé đã có thể nói tròn câu. Một vài bé 2 tuổi có thể nói được những câu ngắn với từ ngữ đơn giản đi kèm điệu bộ mà bé đã học hỏi dần từ tháng này sang tháng khác. Cũng có những bé sẽ huyên thuyên luôn miệng suốt ngày, nhưng chỉ có ba mẹ mới có thể hiểu được bé đang nói gì. Cả 2 trường hợp nói trên đều khá bình thường, đơn giản là bé đang trải qua quá trình phát triển ngôn ngữ mà thôi.

Bên cạnh đó, việc các bé 2 tuổi phát âm sai là khá phổ biến. Bé thường gặp khó khăn với các chữ cái được phát âm gần giống nhau. Có thể bé sẽ lắp bắp khi không thể nhớ chính xác từ cần nói. Những trường hợp như thế bé sẽ dần dần khắc phục theo thời gian nên mẹ không cần lo lắng.

Tuy nhiên, nếu bé có các dấu hiệu sau, mẹ cần chú ý vì điều đó cho thấy con bị chậm nói và cần được đi thăm khám:

• Hầu như không nói gì cả.
• Không bắt chước lời nói của người khác.
• Bỏ qua toàn bộ các phụ âm (ơi thay vì chơi).
• Không nói được các câu chứa từ 2-4 từ.
• Không bao giờ đặt câu hỏi (Cái gì vậy ba/mẹ?) hoặc không tỏ vẻ thất vọng khi không được giải thích rõ ràng.

>> Mẹ có thể xem thêm: Mách mẹ mẹo dân gian giúp trẻ nhanh biết nói

Có nên cắt bao quy đầu cho trẻ?

Hơn 90 bé trai bị hẹp bao quy đầu sinh lý và thường sẽ hết khi trẻ lên 5 hoặc chậm lắm là trước tuổi dậy thì. Để biết con có bị hẹp bao quy đầu bệnh lý hay không và cách chữa trị thế nào, mẹ có thể tham khảo thêm tại đây.

Hướng dẫn chăm sóc cho bé 2 tuổi

1. Dinh dưỡng cho bé 2 tuổi

• Tập cho bé ăn cơm: Giai đoạn này con đã mọc đủ răng nên phần lớn trẻ đã chuyển sang ăn cơm nát hoặc cơm hạt. Nếu bé còn ăn cháo thì mẹ nên nhanh chóng tập cho bé ăn cơm. Vì trẻ đã lớn mà chưa ăn được cơm hoặc thức ăn lợn cợn sẽ gặp phải một số trở ngại sau:
• Bé lười ăn do không cảm nhận được hương vị thức ăn, trở nên biếng ăn dẫn đến suy dinh dưỡng.
• Cơ hàm kém phát triển, trở nên hẹp, ảnh hưởng xấu đến việc mọc răng sau này.
• Gặp khó khăn khi đi học mẫu giáo vì không thể ăn cơm hoặc nhai thức ăn như những trẻ khác.

Chế độ dinh dưỡng cho bé 2 tuổi

Thực đơn cho trẻ 2-3 tuổi cần đảm bảo:

• Gạo, bột gạo: 150-200g (tính luôn cả các bữa phụ bún, phở).
• Đạm (tôm, thịt, cá…): 150-200g.
• Rau xanh: 150-200g.
• Dầu mỡ: 40g.
• Sữa: 400-500ml.

Món ăn cho bé 2 tuổi

Gợi ý mẹ:

• Các món ăn sáng cho bé.
• Thức ăn cho bé tập ăn cơm.
• Cách làm ruốc cá quả cho bé.
• Cách nấu món mặn cho bé ăn cơm.
• Cách chế biến bữa phụ cho bé: mì udon, súp ngô, bánh flan, sữa chua.

2. Hoạt động cho bé 2 tuổi phát triển tốt

Những hoạt động sau rất cần thiết để giúp trẻ phát triển tốt về thể chất và trí não:

• Tập cho bé vận động bằng cách xếp từng chồng giấy dưới sàn nhà và hướng dẫn bé nhảy lần lượt qua những “hòn đảo” bằng giấy”.
• Với bé 2 tuổi, trí tưởng tượng của con rất phong phú. Ví dụ như hộp giày của bố có thể “biến” thành giường ngủ cho chú gấu bông của con. Hãy phát huy khả năng sáng tạo vô hạn của trẻ bằng các chơi trò chơi “đóng giả”.
• Duy trì việc đọc sách, kể chuyện cho bé nghe vào buổi tối trước khi đi ngủ. Bên cạnh kể chuyện, hãy đặt câu hỏi cho bé để con trả lời (trong câu chuyện, ai là người tốt, ai là người xấu, hành động nào là tốt, hành động nào không nên làm…). Điều này vừa giúp con phát triển kỹ năng ngôn ngữ vừa định hướng phát triển tính cách cho trẻ.
• Dạy bé hát những bài hát cho trẻ 2-3 tuổi hoặc những bài đồng dao.

3. Cách giữ an toàn cho trẻ 2 tuổi

Trẻ hiếu động và nghịch ngợm nên mẹ phải trông chừng con sát sao là điều dễ hiểu. Bên cạnh đó, để đảm bảo an toàn cho bé, mẹ lưu ý thêm những điều sau:

• Không để trẻ ở gần khu vực ao hồ, sông, suối, bể chứa nước… để ngừa đuối nước. Không để các chum, vại, chậu, xô đựng nước trong nhà mà không che chắn cẩn thận.
• Khuyến khích trẻ ngồi khi ăn và nhai kỹ thức ăn để tránh bị nghẹn.
• Thường xuyên kiểm tra những đồ chơi vận động ngoài trời xem có bị lỏng hoặc hỏng các bộ phận không để phòng trường hợp con bị té ngã.
• Bé cũng thích khám phá các ngăn kéo tủ nơi có thể bị kẹp ngón tay hay đụng phải các đồ vật sắc nhọn. Để tránh điều này, tốt nhất hãy lắp khóa ngăn kéo cho an toàn và an tâm mẹ nhé.
• Không để các vật nhỏ, dễ nuốt như pin, cúc áo, hóa chất, thuốc… trong tầm tay trẻ.
• Nhắc trẻ không cho bút chì hoặc sáp màu vào miệng khi tô màu vì vừa mất vệ sinh lại nguy hiểm nếu trẻ lỡ nuốt phải.
• Không cầm đồ uống nóng khi đang cho bé ngồi trên đùi hay có bé bên cạnh. Những cử động đột ngột có thể làm đổ nước, khiến con bị phỏng.
• Khi đi ô tô, đảm bảo rằng con ngồi ở ghế sau và được thắt dây an toàn đúng cách.

Một điều lưu ý nữa là mẹ cần trang bị đầy đủ các đồ dùng sơ cứu cần thiết trong nhà như băng cứu thương, thuốc sát trùng… Mẹ cũng đừng quên những câu nói vỗ về xoa dịu khi chẳng may bé bị trầy xước hay bầm tím, chúng có tác dụng như một loại thuốc giảm đau hiệu quả với bé đấy.

4. Chuẩn bị cho bé đi học mẫu giáo

Chẳng bao lâu con sẽ đi học mẫu giáo. Điều mẹ cần làm bây giờ là chuẩn bị cho trẻ một số kỹ năng để con không gặp khó khăn khi hòa nhập vào môi trường mới, đặc biệt là 2 kỹ năng sau:

• Kỹ năng tự chăm sóc bản thân như: biết tự xúc ăn, mặc quần áo, đi vệ sinh…
• Kỹ năng giao tiếp: dạn dĩ, biết cách kết bạn, diễn đạt điều mong muốn.

Không chỉ nuôi dạy con theo các phương pháp tiến bộ nhất, việc chọn trường cho con cũng là điều vô cùng quan trọng. Vì chọn sai có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý của trẻ, làm trẻ sợ đi học thì vô cùng nguy hại.

>> Mẹ có thể xem thêm: Dạy bé 2 tuổi học những gì? Cách nuôi dạy trẻ 2 tuổi thông minh

Lời khuyên của bác sĩ để bé 2 tuổi phát triển tốt

1. Lưu ý đối với bé

Trẻ ở tuổi này thường bệnh vặt do hệ miễn dịch còn non nớt cũng như trẻ chưa biết cách giữ vệ sinh, hay ngậm tay, các vật xung quanh. Sau đây là một số bệnh lý thường gặp ở trẻ dưới 3 tuổi mẹ cần tham khảo về triệu chứng và cách chăm sóc bé:

• Bệnh giun sán.
• Tiêu chảy cấp.
• Thiếu máu, thiếu sắt.
• Các bệnh lý về hô hấp.
• Bệnh tay chân miệng.
• Sốt nhiễm trùng ở trẻ em.

2. Cách chăm sóc bản thân dành cho mẹ

Cuộc sống có thể trở nên vô cùng bận rộn và hỗn loạn khi mẹ đang nuôi một bé 2 tuổi. Để giúp đối phó với những thách thức của giai đoạn này, mẹ cần biết cách chăm sóc bản thân.

• Nhờ sự hỗ trợ của chồng hoặc các thành viên trong gia đình: Việc chăm sóc bé 2 tuổi sẽ tốn rất nhiều năng lượng và có thể khiến mẹ nhanh chóng mệt mỏi. Mẹ sẽ biết khi nào mình hết năng lượng. Trong những lúc như vậy, mẹ có thể liên hệ để xem chồng, hoặc thành viên gia đình hoặc người trông trẻ có thể đảm nhận việc này trong một hoặc hai giờ hay không. Hãy dành một khoảng “me-time” để làm điều gì đó chỉ dành cho mẹ sẽ giúp mẹ có cơ hội sạc lại pin.
• Để tránh cảm giác bị cô lập, mẹ có thể kể chuyện cho bé 2 tuổi tại thư viện hoặc trung tâm cộng đồng. Hoặc mẹ có thể gặp gỡ bạn bè và con cái của họ tại sân chơi hoặc công viên; hoặc gặp gỡ những phụ huynh trong nhà trẻ nơi con học để chia sẻ những câu chuyện và mẹo nuôi dạy con.
• Tạo ra một mối liên kết với các bậc cha mẹ hỗ trợ có nghĩa là mẹ sẽ có một người nào đó để trò chuyện trong hoàn cảnh tương tự. Điều này có thể giúp giảm bớt một số căng thẳng hoặc lo lắng mà mẹ cảm thấy khi giải quyết tất cả những thăng trầm của việc nuôi dạy bé 2 tuổi.

Để ngừa bệnh cho bé 2 tuổi, mẹ cần thường xuyên bổ sung các thực phẩm tăng cường hệ miễn dịch vào thực đơn của con nhé.