Nhau tiền đạo: Biến chứng nguy hiểm trong thai kỳ

1. Nhau tiền đạo là gì?

Nhau thai là nguồn cung cấp chất dinh dưỡng cho thai nhi. Thông thường, nhau thai sẽ bám vào mặt trước hoặc mặt sau đáy tử cung. Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp nhau thai nằm thấp một cách bất thường, bánh nhau che một phần hoặc che kín toàn bộ cổ tử cung. Trường hợp này được gọi là nhau tiền đạo (còn gọi là rau tiền đạo). Hiện tượng bánh nhau bám ở vị trí thấp trong tử cung và đôi khi che lấp cổ tử cung này gây cản trở đường ra của thai nhi khi chuyển dạ. Đây là nguyên nhân chính gây ra chảy máu từ nhẹ đến nghiêm trọng trong những tháng cuối của thai kỳ, khi chuyển dạ và cả sau khi sinh.

Tùy vị trí nhau thai hình thành, có thể chia thành những loại nhau tiền đạo sau:

– Nhau tiền đạo bám thấp: Phần lớn bánh nhau bám vào thân tử cung, chỉ có một đoạn nhỏ bám vào đoạn dưới tử cung. Nhau bám thấp thường chỉ gây chảy máu nhẹ, nhưng hầu hết sẽ làm vỡ ối sớm.

– Nhau tiền đạo bám bên: Bánh nhau bám vào đoạn dưới nhưng chưa tới cổ tử cung, gây chảy máu âm đạo nhẹ.

– Nhau tiền đạo bám mép: Bờ của bánh nhau sát mép cổ tử cung.

– Nhau tiền đạo bán trung tâm (nhau tiền đạo trung tâm không hoàn toàn): Bánh nhau che kín một phần cổ tử cung. Khi tử cung mở hết có thể sờ thấy múi nhau và màng ối.

– Nhau tiền đạo trung tâm hoàn toàn: Bánh nhau che kín cổ tử cung, loại này thường gây chảy máu nhiều và rất nguy hiểm cho sức khỏe mẹ bầu.

2. Nhau tiền đạo có nguy hiểm không?

Sẽ không phải là một vấn đề lớn nếu nhau tiền đạo được phát hiện trong giai đoạn đầu của thai kỳ. Khi thai lớn lên, phần cơ phía dưới gần cổ tử cung sẽ kéo dài ra, bánh nhau vì vậy sẽ được “đẩy” lên phía trên. Không thiếu những trường hợp được chẩn đoán nhau thai bám thấp trong 3 tháng đầu nhưng vào tháng cuối thai kỳ, bánh nhau lại cách xa cổ tử cung.

Trường hợp nhau tiền đạo được phát hiện trong tam cá nguyệt thứ ba thường gây ra những biến chứng nghiêm trọng hơn. Mẹ bầu có thể bị chảy máu âm đạo nặng, gây mất máu, thậm chí có thể tử vong. Thai nhi dễ bị sinh non, suy thai do thiếu máu. Tỷ lệ tử vong của thai nhi trong những trường hợp này khá cao, khoảng 30–40%.

3. Nguyên nhân xuất hiện nhau tiền đạo

Không có một nguyên nhân rõ ràng trong các trường hợp hình thành nhau tiền đạo, nhưng khả năng xuất hiện nhau tiền đạo sẽ cao hơn nếu mẹ bầu nằm trong những trường hợp sau:

• Đã từng xuất hiện nhau tiền đạo trong lần mang thai trước
• Đã từng sinh mổ
• Đã thực hiện một số phẫu thuật khác như loại bỏ u xơ, u nang tử cung, nạo phá thai…
• Đã mang song thai hoặc đa thai
• Tiền sử hút thuốc lá, uống rượu bia
• Thai phụ càng lớn tuổi, nguy cơ thai tiền đạo càng cao
• Phụ nữ đã nạo phá thai nhiều lần
• Sinh nhiều con với khoảng cách ngắn
• Tử cung bị viêm nhiễm sau khi phẫu thuật
• Tử cung sau khi phẫu thuật chưa được hồi phục đã mang thai

4. Làm cách nào để phát hiện nhau tiền đạo?

Dấu hiệu đầu tiên cho biết người mẹ có khả năng bị nhau tiền đạo là chảy máu âm đạo mà không gây đau đớn. Máu chảy ra do nhau tiền đạo thường đặc, sáng màu và xuất hiện đột ngột trong những tháng cuối thai kỳ.

Hiện nay, phương pháp phổ biến nhất để xác định mẹ bầu bị nhau tiền đạo là siêu âm. Khi thai nhi được 20 tuần tuổi, siêu âm có thể phát hiện người mẹ có bị nhau tiền đạo hay không. Ngoài ra, các chuyên gia có thể sử dụng phương pháp xét nghiệm máu.

5. Làm gì khi được chẩn đoán nhau tiền đạo?

Nếu siêu âm theo dõi và phát hiện nhau tiền đạo, mẹ bầu sẽ được khuyến cáo nên tránh quan hệ khi mang thai và các hoạt động có thể gây chảy máu âm đạo, chẳng hạn như tập thể dục hoặc các hoạt động nặng.

Bên cạnh đó, mẹ bầu cần tuân thủ tất cả những điều sau:

• Tuyệt đối không đưa vật gì vào âm đạo (như tampon chẳng hạn)
• Không hút thuốc
• Bổ sung đủ sắt theo liều lượng được bác sĩ kê toa
• Hạn chế tư thế gập người và không nâng, vác đồ vật
• Theo dõi tình trạng bản thân và đến bệnh viện ngay khi có bất kỳ biểu hiện nào sau đây: cơn co thắt, chảy máu hay cảm giác đau.

Nếu xuất hiện nhau tiền đạo trong tháng cuối thai kỳ, có nhiều khả năng bạn sẽ được chỉ định sinh mổ, thậm chí trong trường hợp nhau thai chỉ giáp với cổ tử cung. Trong trường hợp mẹ bầu ra máu quá nhiều, cần đến bệnh viện ngay để được theo dõi và chăm sóc.

6. Các biện pháp chữa trị nhau tiền đạo

Nếu thai chưa đủ 37 tuần và mẹ bầu chưa bị chảy máu nhiều, bác sĩhường đưa ra những biện pháp sau:

• Nghỉ ngơi trên giường
• Bổ sung sắt hoặc truyền máu nếu bà bầu bị thiếu máu
• Thuốc chống co thắt nhằm hạn chế co thắt tử cung gây chảy máu.

Ngoài ra, mẹ bầu cần được siêu âm mỗi 1 cho đến 4 tuần. Bác sĩ cũng sẽ kết hợp đo sức khỏe thai nhi (Non Stress Test – NST) để chắc chắn thai vẫn phát triển khỏe mạnh.

Nếu bà bầu bị chảy máu nghiêm trọng, không những bầu cần được truyền máu mà bác sĩ còn có thể sẽ yêu cầu mổ lấy thai ngay để cứu mạng sống cho cả mẹ lẫn thai nhi. Quyết định mổ lấy thai phụ thuộc vào việc bầu có gần đến ngày dự sinh hay chưa và bầu có bị chảy máu nhiều không.

Từ tuần thứ 37, nếu bầu bị mất nhiều máu và nhau thai không che kín hết cổ tử cung, bác sĩ có thể sẽ đề nghị chuẩn bị cho 1 ca sinh thường. Trong ca sinh, bầu sẽ được theo dõi kỹ càng với sự thăm khám của các bác sĩ và trợ giúp từ các thiết bị máy móc. Tuy nhiên, nhiều khả năng là bầu sẽ được chỉ định sinh mổ để đảm bảo an toàn.

Những trường hợp bắt buộc phải sinh mổ

Khi nhau tiền đạo nằm ở vị trí trung tâm và thai nhi đã lớn, thường từ khoảng 37 tuần tuổi trở đi, bác sĩ sẽ cho mổ ngay.

Nhau tiền đạo khiến mẹ bầu xuất huyết nhiều, ảnh hưởng đến tính mạng của người mẹ. Lúc này, mẹ bầu thường có các biểu hiện như choáng, tăng nguy cơ nhiễm khuẩn, máu tạo cục, băng huyết. Nếu mất nhiều máu thì cần truyền máu bác sĩ sẽ mổ lấy thai.

Ngoài ra, mẹ bầu cần lưu ý rằng vị trí của nhau tiền đạo có thể thay đổi trong thai kỳ, vì vậy cần mẹ bầu cần được theo dõi thường xuyên để đưa ra biện pháp xử lý tốt nhất, đảm bảo an toàn cho mẹ và con.