Làm gì khi bé 6 tuổi rồi mà không tự chơi 1 mình được?

Hôm qua có một phụ huynh hỏi về trường hợp của bé 6 tuổi. Từ nhỏ mẹ dành toàn bộ thời gian bên con, dẫn đến bây giờ 6 tuổi nhưng con không thể tự chơi một mình, lúc nào cũng cần có người bên cạnh, trong khi em gái 1,5 tuổi thì khác hẳn. Mẹ cho phép con khóc khi buồn, dẫn đến bây giờ con khóc rất nhiều, ngủ dậy không thấy mẹ hay việc gì không đúng ý là con gào khóc, hờn dỗi. Mẹ tôn trọng, cho phép con không cần chào những người con không quen, bây giờ con nói thẳng: “Chào ai là quyền của con, con không quen bà nên con không chào”. Bạn ấy đã đọc rất nhiều sách, tham gia rất nhiều khoá học để đồng hành cùng con, nhưng bây giờ con như vậy không biết bản thân đã sai từ chỗ nào.

Dưới đây là câu trả lời của mình:

“Tôn trọng, thấu hiểu, yêu thương và kỷ luật, quy tắc, giới hạn luôn phải song hành cùng nhau. Tôn trọng mà không có giới hạn, thấu hiểu mà không có kỷ luật sẽ là nuông chiều thái quá. Ngược lại, kỷ luật và quy tắc không đến từ sự thấu hiểu sẽ thành hà khắc, quân phiệt. Mình không biết bạn đã học những khoá học nào, đọc những sách nào, nhưng cách bạn đang dạy con có lẽ đã “sai" ở chỗ không có điểm cân bằng giữa kỷ luật và thấu hiểu.

1. Mẹ không nên so sánh bạn ấy và em gái. Ngay cả khi cùng một cách nuôi dạy, cùng bố mẹ sinh ra nhưng những đứa trẻ vẫn rất khác nhau do tính khí bẩm sinh và thứ tự trẻ được sinh ra trong gia đình.

2. Khi thức dậy không thấy mẹ, các bé hoang mang, buồn, khóc là điều bình thường. Có thể thấu hiểu được. Nhưng chúng ta hoàn toàn có thể hướng dẫn bé cách xử lý cảm xúc và gợi ý hành động khác. Bé 2 tuổi đã có đủ nhận thức để được hướng dẫn dần những việc này. Ví dụ: “Khi con dậy không thấy mẹ thì con có thể gọi, mẹ chỉ ở ngay phòng bên cạnh thôi. Mỗi ngày mẹ có rất nhiều việc cần làm nên khi con ngủ mẹ sẽ tranh thủ làm để khi con thức có thể chơi với con.” Qua thời gian bé sẽ hiểu. Nếu mẹ chỉ tập trung vào việc làm sao cho bé không khóc nữa, hay khi bé khóc lập tức sấp ngửa có mặt, xin lỗi, vỗ về, thì rất khó để bé có ranh giới nhận thức đúng giữa nhu cầu & yêu cầu.

3. Mẹ không ép con chào người lớn khi con 2-3 tuổi là hợp lý vì khi đó bé chưa hiểu về các quy tắc giao tiếp, ứng xử trong xã hội, cũng như không hiểu về phép lịch sự. Nhưng ở độ tuổi lên 4-5, trẻ dần có nhận thức về xã hội và cũng đủ khả năng nhận thức bản thân là một phần của xã hội, nên cần được giáo dục những quy tắc này. Mọi quy tắc đều nên hướng dẫn từ từ, không thúc ép, nhưng cũng không nên mặc kệ.

4. Lựa chọn thông điệp và ngôn từ khi nói trước mặt con. Có những quan điểm, tư tưởng đúng, nhưng bố mẹ chỉ nên biết với nhau chứ đừng nói cho trẻ biết. Ví dụ: Bạn không nên nói với con: “Con có quyền không chào những người con không quen. Chào ai là quyền của con". Thông điệp thì không sai, nhưng nói với một đứa trẻ nhận thức chưa toàn diện thì không nên. Thay vào đó, bạn nên nói: “Ban nãy con ngại vì con chưa quen bà nên không chào bà hả? Lần sau mẹ sẽ giới thiệu cho con biết bà là ai nha. Lời chào thể hiện phép lịch sự và thiện chí mình dành cho người đối diện. Chưa quen thì chào rồi sẽ quen. Nhờ lời chào mà chúng ta có thêm nhiều mối quan hệ tốt đẹp đó con ạ".

Mình nói như vậy bởi đọc đến đoạn "Chào ai là quyền của con, con ko quen bà nên con ko chào" mình hơi giật mình. Bé không thể có nhận thức như thế này nếu không phải là chính bạn nói với bé, hoặc bé nghe được từ các câu chuyện bạn nói với người lớn khác. Vì vậy lựa chọn điều gì nên nói trước mặt trẻ và điều gì không là cực kỳ quan trọng đó bạn ạ.

5. QUY TẮC QUAN TRỌNG: Bố mẹ, người lớn trong nhà không bao giờ nên tranh cãi hay thảo luận việc nuôi dạy con trước mặt con, nhất là những trường hợp bất đồng quan điểm. Trước khi dạy con về quy tắc, người lớn cần có sự thống nhất. Bản chất quy tắc là thống nhất, nếu người lớn không thống nhất được với nhau thì rất khó để trẻ hiểu giới hạn. Thiết lập 1 quy tắc thì khó, nhưng phá vỡ thì lại cực dễ.

Hy vọng câu trả lời của mình có thể làm rõ phần nào những vấn đề bạn đang băn khoăn.”

ST Alice Vu